13 kwietnia 2022

Pomoc dzieciom leworęcznym w opanowaniu umiejętności pisania.

Świat, w którym żyjemy został tak skonstruowany, że wszystkie przedmioty przystosowane są do posługiwania się nimi przez osoby praworęczne. Również litery, ich krój, sposób łączenia jest dostosowany do osób piszących prawą ręką.
Przeszkód i barier, które muszą pokonać osoby leworęczne jest bardzo wiele. Podstawowym problemem jest opanowanie umiejętności pisania. Dla przedszkolaka leworęcznego naturalnym jest stawianie liter od prawej do lewej. W związku z tym początkowo może się pojawić pismo tzw. zwierciadlane powstające na skutek zapisu wyrazów od strony prawej ku lewej. W miarę nabywania doświadczenia oraz opanowania umiejętności orientacji w przestrzeni dziecko leworęczne uczy się prawidłowych nawyków ruchowych związanych z pisaniem.

W związku z powyższym już od najmłodszych lat należy zwracać szczególną uwagę na sposób ułożenia ręki dziecka,
a także kartki papieru podczas pisania. Dziecko leworęczne powinno mieć sąsiada w ławce po swojej prawej stronie, dzięki czemu będzie miało całkowitą swobodę ruchu ręki, zeszyt natomiast powinien znajdować się po lewej stronie osi ciała dziecka (ręka lewa podczas pisania przesuwa się od lewej strony w kierunku osi ciała), ułożony ukośnie – lewy górny róg skierowany jest ku górze.
Pisanie ręką lewą wiąże się również z pokonaniem przez dziecko wielu trudności natury technicznej. Lewa ręka pisząc od lewej do prawej strony popycha narzędzie do pisania ku przodowi. Stalówka pióra w takiej sytuacji wbija się w papier, a tusz i atrament gorzej spływają. Dlatego też dzieci leworęczne powinny jak najdłużej używać ołówka,
a potem miękkiego długopisu.
Dzieci leworęczne często piszą wolniej od ich praworęcznych rówieśników, nie nadążają ze klasą, może to wywołać przykre emocje u dziecka. Dziecko traci wiarę w siebie i własne możliwości, pojawia się niechęć do nauki pisania
i nauki szkolnej, obniżenie motywacji do podejmowania kolejnych prób.
Aby ułatwić dziecku leworęcznemu stawianie pierwszych kroków przy opanowaniu umiejętności pisania ważne jest robienie z dzieckiem ćwiczeń usprawniających technikę pracy graficznej. Do ćwiczeń tych należą:
1. Ćwiczenia ułatwiające opanowanie prawidłowego chwytu i sposobu trzymania ołówka
• lepienie kulek z plasteliny, rolowanie kulek z papieru
• wydzieranie drobnych papierków, darcie papieru na małe elementy
• zabawy z piaskiem, solą, kaszą – rozsypywanie ich na tacy drobnymi ruchami palców
Wszystkie powyższe czynności dziecko wykonuje trzema palcami (kciukiem, wskazującym oraz środkowym), które odpowiadają za prawidłowy uchwyt narzędzia pisarskiego
• rysowanie w płaszczyźnie pionowej – arkusz papieru powieszony na ścianie lub tablicy na wysokości ust lub nosa, nieco na lewo od osi ciała
2. Ćwiczenia mające na celu kontrolowanie nacisku ręki dziecka podczas pisania
• kreślenie liter, linii, figur, cyfr na tackach z kaszą
• malowanie farbami za pomocą palców na dużym arkuszu papieru
• obrysowywanie konturów obrazka w pozycji stojącej lub stojąc nad stołem gdy ręka dziecka swobodnie zwisa ku dołowi nad kartką papieru
Ćwiczenia te wymuszą na dziecku delikatniejszy nacisk oraz płynność ruchów (z reguły osoby leworęczne mają mocniejszy nacisk narzędzia do pisania, co wynika z potrzeby użycia siły do pchania narzędzia pisarskiego).
3. Ćwiczenia relaksacyjne
• zaciskanie i otwieranie pięści
• strzepywanie „wody” z rąk
Ważne jest, aby w początkowych etapach nauki pisania dziecko stosowało przerwy służące rozluźnieniu rąk.
4. Wyrabianie nawyków prawidłowego kierunku pisania
• kreślenie linii: pionowe z góry na dół, poziome od lewej do prawej
• rysowanie kół w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara (podobnie jak literę C)
• rysowanie szlaczków od lewej do prawej
5. Ćwiczenia współpracy oka i ręki
• rysowanie po śladzie
• kalkowanie rysunków
• zamalowywanie rysunku konturowego
• wypełnianie rysunku różnymi materiałami, plasteliną, bibułą, watą
• wycinanie rysunku
• wklejanie rysunku do zeszytu
W opanowaniu umiejętności pisania niezwykle ważna jest koordynacja wzrokowo-ruchowa. Poziom koordynacji wzrokowo-ruchowej ma ogromne znaczenie w procesie pisania zarówno dla różnicowania graficznych kształtów liter, ich zapamiętywania i odwzorowywania. Dzieci o niskiej koordynacji wzrokowo-ruchowej mają trudności w poprawnym pisaniu, popełniają liczne błędy, tj. opuszczają drobne elementy graficzne, znaki interpunkcyjne, a także niewłaściwie umieszczają wyrazy w liniaturze.

Aby dziecko osiągnęło sukces ważne jest, by wszystkie powyższe ćwiczenia odbywały się w atmosferze akceptacji, zrozumienia i zabawy. Tylko w takich warunkach dziecko przezwycięży lęk przed niepowodzeniem, uwierzy w siebie, z chęcią podejmie kolejne próby nauki pisania. Ważne jest, by przez ten etap przeprowadził dziecko rodzic. Podczas wspólnej zabawy rodzica z dzieckiem tworzy się silna więź emocjonalna, która sprzyja dojrzewaniu emocjonalnemu oraz socjalizacji dziecka, a więc rozwojowi jego osobowości. Wspólna zabawa to także rozmowa, która wpływa na rozwój kompetencji językowych dziecka niezbędnych do komunikowania się ze światem zewnętrznym. Dziecko bawiąc się z osobą dorosłą „zmuszone” jest rozmawiać na wyższym poziomie aniżeli bawiąc się w samotności. To od Was Rodzice zależy czy dziecko będzie cieszyło się z własnych wytworów czy będzie dumne i zadowolone z tego co zrobiło i powie sobie „potrafię”, czy będzie wierzyło w siebie. Bardzo ważne dla dziecka jest usłyszeć od rodzica coś miłego, słowo uznania. Bez względu na efekt końcowy warto je pochwalić za włożony trud i wysiłek w wykonaną pracę i powiedzieć „świetnie”, „dobra robota”. Należy akceptować każdy rysunek dziecka, a te mniej udane obrócić
w żart. Nie należy wyśmiewać rysunków dziecka, gdyż zniechęci to je do podejmowania kolejnych prób, dalszych zabaw i ćwiczeń oraz przestanie motywować do rysowania, które jest niezbędnym etapem prowadzącym do rozpoczęcia nauki pisania.